DEMOGRAFISCHE VRAGEN ENQUÊTE

Vragen over de demografie gaan over gevoelige zaken als leeftijd, geslacht, etniciteit, inkomen, gezinssamenstelling, burgerlijke staat en nog veel meer.

Juist deze vragen maken onderzoeken vaak opeens heel persoonlijk en zorgt bij respondenten voor wantrouwen.

Maar ze zijn ook zo enorm waardevol , want stellen je in staat om voor deze variabelen te controleren, data te segmenteren of op de informatie zelf een analyse te draaien. Denk aan representativiteit van je data alleen al.

Daarom is het extra belangrijk dat je deze algemene vragen op de juiste manier stelt.

GRATIS TEMPLATE

Je kan met onderstaande tips en voorbeelden zelf je algemene / demografische vragen opstellen, maar je kan ook dit gratis voorbeeld gebruiken. Deze template kan je al gebruiken in je enquête in de gratis versie van een online survey programma, al hebben we wel een advies om hiervoor Surveysparrow te gebruiken. Kost je dus niks en Surveysparrow is niet voor niets de beste enquête tool van dit moment. Je kan het template nog wijzigen naar eigen inzicht en daarbij een onbeperkt aantal eigen vragen toevoegen.

ALGEMENE TIPS

Bij het vragen naar demografie is het een dunne scheidslijn tussen teveel vragen, of toch te weinig. Vraag je namelijk te persoonlijke informatie (die niet relevant lijkt voor het onderzoek) dan haken respondenten wellicht af, terwijl als je het te simpel houdt de data ook veel minder waardevol is. In onderstaande voorbeelden zijn we vaak redelijk specifiek, haal gerust wat antwoordmogelijkheden weg om het wat simpeler te houden.

Een veelgestelde vraag is daarbij of je de demografische vragen aan het begin of einde van je vragenlijst moet stellen. Dat ligt er maar net aan. Door ze pas op het einde te vragen stel je wel de antwoorden op alle overige vragen veilig. Mensen haken het vaakst af bij de demografische vragen, en zet je die meteen aan het begin heb je 0 data terwijl je anders in ieder geval wel antwoorden krijgt op de overige vragen,

Anderzijds is het zo dat je demografie vaak gebruikt als filter . Mensen die buiten de doelgroep vallen kan je aan het begin van de survey eruit halen. Vooral interessant als je de respondenten beloond bijvoorbeeld of betaalt per ingevulde enquête aan een onderzoeksbureau of panel, dan wil je geen waardeloze data moeten betalen.

Daarnaast is het bij demografische vragen slim om gesloten multiple choice vragen te maken. Dat maakt invullen makkelijker en voorkomt veel herstelwerk aan verkeer getypte data of verschillende benamingen voor hetzelfde moeten samenvoegen. De keuze om daarbij de antwoordmogelijkheid “ander, namelijk” toe te voegen is handig om grijze gebieden af te vangen maar moet niet vaak nodig zijn als je vragen goed zijn opgesteld.

VOORBEELDEN MET UITLEG

Geslacht

Je ben hier al snel geneigd alleen te denken aan man / vrouw, maar vergeet niet dat er ook mensen zijn die zich wellicht met beide identificeren of juist niet een vrouw danwel man voelen. Vraag dus niet: bent u een man of vrouw?

Met welk geslacht identificeert u zichzelf?

• Vrouw
• Man
• Beide
• Geen van beide

Leeftijd

Voor de meest fijnmazige data kan je dit prima een open vraag laten zijn, als je de typefouten voor lief neemt wel te verstaan! Wel verstandig om er in het invul programma een maximale waarde op te zetten zodat je geen foute invoer krijgt zoals 171 ofzo terwijl je dan nooit meer erachter komt of iemand nu 17 of 71 bedoelde… Multiple choice is overigens ook prima.

Wat is uw leeftijd?

• < 18
• 18 – 25
• 26 – 35
• 36 – 45
• 46 – 55
• 56 – 65
• 66 – 75
• > 75

Opleidingsniveau

Met de steeds verdere diversifiëring aan opleidingen in Nederland is het lastig om hier iedereen te vangen in een multiple choice. Denk alleen al aan Associate Degree en MBO+ … Toch is dat wel de beste weg want met een open invoer wordt het helemaal een wanorde met verschillende spelling, hoofdlettergebruik etc. Zorg dat je specifiek vraag naar hoogst genoten, danwel hoogst afgeronde opleiding. Qua normering houden wij de benamingen aan die het CBS ook hanteert.

Wat is uw hoogst behaalde diploma?

• Geen diploma
• Basisonderwijs
• VMBO, HAVO / VWO onderbouw, MBO1
• HAVO, VWO, MBO2-4
• Bachelor (HBO / WO)
• Master (HBO / WO)
• Doctor, PhD

Opleidingsrichting

Je kan hier natuurlijk ontelbaar veel antwoordmogelijkheden bedenken, zeker met de huidige wilgroei aan studies en studie benamingen. Een open veld is dus wellicht wat lastig voor de verwerking, maar een meerkeuze met daarin een aantal categoriën werkt vaak beter.

Afkomst

Dit is nog latiger dan de vraag naar geslacht, want waar identificeert iemand zichzelf mee? Dat kunnen wel meerdere antwoorden zijn of helemaal geen. Je kan hier kiezen voor een lijst met alle landen ter wereld. In plaats van vragen wat is uw afkomst? kan je ook vragen in welk land bent u geboren? of wat is uw Nationaliteit? Deze vragen kan je ook stellen over de ouders van de respondent. Vragen naar ras of etniciteit zoals je vaak wel ziet in Amerikaans onderzoeken past wat minder in Nederland.

Inkomen

Je kan hier vragen naar het inkomen van de respondent, maar ook naar het totaal inkomen van het huishouden. Belangrijk om dit goed te duiden. Slim is ook om te werken met multiple choice, dat vinden mensen minder erg om in te vullen. Vragen naar een maandsalaris werkt beter dan een jaarsalaris, want dat weten mensen vaak beter. Je kan ook vragen naar een salaris in aantal keer het modaal inkomen, maar dat moet je dan vaak wel uitleggen en is voor veel respondenten lastiger in beredeneren.

Wat is uw bruto (huishoud) inkomen per maand?

• 0 – 500 euro
• 500 – 1000 euro
• 1000 – 2000 euro
• 2000 – 3000 euro
• 3000 – 4000 euro
• 4000 – 5000 euro
• 5000 – 7500 euro
• 7500 – 10.000 euro
• >10.000 euro

Beroep

Hier kan je in een open vraag mensen hun functienaam laten invullen. Ook kan je vragen naar de afdeling waar ze werken of de branche. Handig hier is dan om de meest gebruikte benamingen te lenen van een goede vacaturewebsite waar dit vaak filters zijn om naar vacatures te zoeken.

Burgelijke Staat

Wat is uw burgelijke staat?

• Gehuwd
• Partnerschap
• Samenwonend
• Alleenstaand
• Gescheiden
• Weduwe

Samenstelling gezin / huishouden

Je kan hier veel vragen over stellen, eventueel gecombineerd (ook met burgelijke staat). De vraag is wat voor jouw onderzoek relevant is.

Heeft u kinderen?

Hoeveel kinderen heeft u?

Uit hoeveel personen bestaat uw huishouden?

Hoeveel thuiswonende kinderen heeft u?

Woont u samen met een partner?

Zie onze aanvullende voorbeeldvragen over huishouden / gezin.

Werksituatie

Wat is uw werksituatie?

• Ik werk fulltime (>32 uur per week)
• Ik werk parttime (<32 uur per week)
• Ik ben werkzoekend (WW)
• Ik ben werkzoekend (Bijstand)
• Ik werk niet (en ook niet op zoek)
• Gepensioneerd / AOW
• Ik ben niet in staat om te werken (afgekeurd)
• Anders, namelijk: …

Woonplaats

Heel specifiek vragen naar een adres is hier vaak geen slim idee, want als dat herleidbaar is naar het daadwerkelijke woonadres dan zullen mensen stoppen met invullen. Je kan het een stuk algemener houden

In welk land woont u?

Wat is uw postcode / zijn de cijfers van uw postcode?

In welke provincie woont u?

Woont u in stedelijk gebied of daarbuiten?

Huisvesting

Hiermee bedoelen we de woning waarin je woont. Nu kun je hier simpelweg vragen huur of koopwoning, maar je kan het ook net nog wat specifieker maken:

Wat is de situatie van uw huisvesting:

• Huurwoning (sociaal)
• Huurwoning (particulier)
• Koopwoning (Hypotheek)
• Koopwoning (Eigendom)
• Koopwoning (Eigendom van iemand anders, geen huur)
• Onderhuur bij …
• Inwonend bij …
• Insteling zoals bejaardentehuis, aanleunwoning etc.
• Detentie
• Anders, namelijk: …